AQSh va Yevropa Ittifoqi o'rtasida og'ir muzokaralar ortidan erishilgan savdo kelishuvi haqidagi xabarlar fonida Yevro AQSh dollariga nisbatan ko'tarildi. Ushbu kelishuvga ko'ra, Yevropa Ittifoqi AQSh tomonidan 15% lik bojxona tariflariga duch keladi. Yevropa tomon 10% stavkani taklif qilgan bo'lsa-da, bu daraja Tramp tomonidan tahdid qilingan 30% dan ancha past bo'lib, bu Yevropa Ittifoqining YAIMiga jiddiy zarba berishi mumkin edi.
Shuni ta'kidlash joizki, ushbu bitim Trampning yuqori tariflari kuchga kirishidan atigi bir hafta oldin imzolandi. Germaniya kansleri Fridrix Mers va Italiya bosh vaziri Jorjiya Meloni kabi bir nechta yevropalik yetakchilar ushbu kelishuvni "barqaror" deb atab, tezda qo'llab-quvvatladilar.
Kelishuv Trampning Shotlandiyadagi Turnberri shahridagi golf klubida, Yevropa komissiyasi prezidenti Ursula fon der Lyayen bilan birga, yakshanba kuni e'lon qilindi. Biroq, bitim tafsilotlari hali oshkor qilinmagan, rasmiy hujjatlar esa nashr etilmagan. 15% lik tarif stavkasi 1-avgustdan kuchga kiradi. "Bu hammadan yirik bitim," dedi Tramp. Fon der Lyayen esa bu bitim barqarorlik va oldindan bashorat qilish imkonini ta'minlashini aytdi. Shunga qaramay, aniq tafsilotlarning yo'qligi sababli ushbu kelishuvning qamrovi, istisnolari va nazorat mexanizmlari borasida hali ko'plab savollar ochiq qolmoqda. Mutaxassislar bitimning iqtisodiyotga turli sohalar kesimida ta'sirini baholash uchun yakuniy matnni chuqur tahlil qilish zarurligini ta'kidlashmoqda.
Shunga qaramay, shunchaki kelishuvga erishilgani ham transatlantik savdo keskinliklarini yumshatish va iqtisodiy hamkorlik uchun yanada qulay sharoit yaratish yo'lida muhim qadam sifatida baholanmoqda. Rasmiy hujjatlarning e'lon qilinishi kelishuv tafsilotlarini ochib beradi va uning uzoq muddatli oqibatlarini baholashga imkon yaratadi.
Ushbu kelishuv natijasida Yevropa Ittifoqi eksporti AQShga nisbatan yuqoriroq tariflarga duch keladi. Fon der Lyayenning aytishicha, kelishuvning asosiy maqsadi Yevropa Ittifoqining AQSh bilan savdo ortiqchasini muvozanatlashdir. Biroq, ushbu bitimga kiritilgan ayrim murosalar ayrim yevropalik sanoat guruhlari noroziligiga sabab bo'ldi. Germaniyaning asosiy sanoat lobbisi bunday kelishuv Atlantika bo'ylab chuqur bog'langan iqtisodiyotlarga zararli signal yuborishini bildirdi.
Fon der Lyayen va Tramp e'lon qilingan bitimning ayrim asosiy jihatlari bo'yicha turlicha fikr bildirishdi. Trampning aytishicha, tariflar avtomobillar va "hamma narsaga" taalluqli bo'lib, farmatsevtika va metallardan mustasno bo'ladi.
Keyinchalik o'tkazilgan matbuot anjumanida Yevropa Ittifoqi ijroiya organi rahbari 15% tarif umumiy bo'lib, sektoral tariflar bilan yig'indilanmasligini va farmatsevtika, chiplar hamda avtomobillarga qo'llanilishini aytdi. Metalllarga nisbatan tariflar kamaytiriladi va kvotalar tizimi joriy qilinadi. "Farmatsevtika uchun bizda 15% lik tarif bor. AQSh prezidenti farmatsevtikaga oid global yondashuv bo'yicha qarorni alohida sahifada qabul qiladi," dedi fon der Lyayen va umumiy stavkani kamsitmaslik lozimligini, biroq bu eng maqbul kelishuv bo'lganini qo'shimcha qildi.
Shuningdek, Yevropa Ittifoqi AQShdan 750 milliard dollarlik energetika mahsulotlarini xarid qilish, AQShga nisbatan mavjud majburiyatlardan tashqari yana 600 milliard dollarga qo'shimcha sarmoya kiritish, AQSh savdosi uchun Yevropa bozorlarini nol tarif bilan ochish hamda katta miqdordagi harbiy texnika xarid qilishga rozilik berdi. Fon der Lyayen Yevropa vino va spirtli ichimliklariga oid qarorlar hali qabul qilinmaganini, ammo bu masala yaqin kunlarda hal etilishini bildirdi.
Iqtisodchilar fikriga ko'ra, agar ushbu bitim bo'lmaganida, AQShning o'rtacha boj stavkasi 1-avgustga kelib amaldagi 13.5% dan deyarli 18% ga oshgan bo'lardi. Yangi bitim esa bu ko'rsatkichni 16% ga tushirdi.
Yuqorida aytilganidek, ushbu kelishuv Yevropa Ittifoqining po'lat va alyuminiy eksportiga taalluqli emas — ular hali ham 50% lik tariflarga duch keladi. Shu bilan birga, aerokosmik mahsulotlar bojxona tariflaridan ozod etilganicha qolmoqda. Rasmiylar po'lat va alyuminiy importi uchun kvota tizimi shartlarini muhokama qilishdi. Bu tizim ma'lum bir chegaradan past bo'lgan importga pastroq tarif, undan yuqoriga esa 50% lik standart tarifni nazarda tutadi.
Yangi Yevropa Ittifoqi – AQSh savdo bitimi nima olib kelishini vaqt ko'rsatadi, biroq hozircha treyderlar va investorlar ushbu yangilikni ijobiy qarshi oldilar, bu esa valyuta va fond bozorlaridagi harakatlarda aks etdi.
EUR/USD texnik ko'rinishi
Yevro xaridorlari e'tiborini 1.1760 darajasini tiklashga qaratishi kerak. Faqat shundagina 1.1790 darajasini test qilish imkoniyati paydo bo'ladi. U yerdan 1.1825 darajasiga tomon harakat mumkin, biroq bu yirik bozor ishtirokchilarining yordamisiz qiyin bo'ladi. Eng uzoq maqsad — 1.1860 cho'qqisi. Agar juftlik pasaysa, asosiy xarid bosimi faqat 1.1730 atrofida paydo bo'ladi. Agar bu yerda faoliyat bo'lmasa, 1.1710 yoki 1.1680 darajasidagi pastki yo'nalishlar ko'rib chiqilishi mumkin.
GBP/USD texnik ko'rinishi
Funt sterling xaridorlari eng yaqin qarshilik darajasi — 1.3450 dan yuqoriga chiqishi kerak. Faqat shundan so'ng 1.3475 ga tomon harakat mumkin bo'ladi, biroq undan yuqoriga chiqish qiyin bo'ladi. Yakuniy maqsad — 1.3500. Pasayish bo'lsa, ayiq (sotuvchi)lar 1.3410 darajasini qayta egallashga harakat qiladi. Bu diapazonni pastga yorib o'tish buqa (xaridor)larning pozitsiyasiga jiddiy zarba bo'ladi va GBP/USD'ni 1.3380 darajasiga tushirib yuborishi, hatto 1.3350 gacha yetkazishi mumkin.
